Soczewki kontaktowe są niewielkimi soczewkami korygującymi wady refrakcji i zapewniającymi zdrowie oczu. Pozostają w stałym kontakcie z gałką oczną, unosząc się na warstwie filmu łzowego pokrywającego powierzchnię rogówki. Soczewki kontaktowe mają działanie podobne do okularów, załamują bowiem światło i skupiają je w sposób umożliwiający wyraźne widzenie. Z uwagi na fakt, że przylegają do powierzchni oka, przy każdym jego ruchu poruszają się wraz z nim. By właściwie pełnić swoją funkcję, soczewki kontaktowe muszą być dopasowane do indywidualnych potrzeb każdego użytkownika i uwzględniać takie parametry, jak ostrość wzroku oraz krzywizna i zdolność do refrakcji oka.
Kiedy używa się soczewek kontaktowych?
Soczewek kontaktowych używa się w celu korekty różnych wad wzroku. Doskonale sprawdzają się zarówno przy miopii, jak i przy hyperopii. Współcześnie istnieje również możliwość ich wykorzystania w korekcji astygmatyzmu, a nawet zeza. W wypadku dekoracyjnych soczewek barwionych ich stosowanie wynika przede wszystkim z chęci zmiany swojego wyglądu. Soczewki kontaktowe noszone są zamiast lub zamiennie z okularami. Mogą być stosowane przez większość osób, szacuje się jednak, że u około 7% populacji występują przeciwwskazania do ich używania.
Rodzaje soczewek kontaktowych
Soczewki kontaktowe można podzielić na rodzaje, biorąc pod uwagę takie kryteria, jak czas noszenia, tryb noszenia, materiał wykonania oraz pełniona funkcja. Dobór soczewek kontaktowych wymaga specjalisty, który dopasuje je indywidualnie do pacjenta.
Z uwagi na czas noszenia wyróżnia się soczewki jednodniowe i wielokrotnego użycia.
Soczewki jednodniowe
Soczewki jednodniowe, znane także jako jednorazowe, są używane tylko raz, po czym muszą zostać wyrzucone. Ich stosowanie nie wymaga aplikacji dodatkowych preparatów pielęgnacyjnych ani posiadania specjalnego pojemnika do ich przechowywania. Główną zaletą soczewek jednodniowych jest łatwość utrzymania higieny, co pozwala zapobiegać podrażnieniom oczu i zapewnia wysoki komfort użytkowania.
Soczewki wielokrotnego użycia
Soczewki wielokrotnego użycia, zwane również wielorazowymi, w zależności od typu mogą być noszone przez tydzień, dwa tygodnie, miesiąc, a nawet rok. Po wyjęciu z oka muszą być wyczyszczone i umieszczone w pojemniku wypełnionym specjalnym płynem.
Soczewki kontaktowe można także podzielić pod kątem trybu noszenia. Wyróżnia się tym samym soczewki dzienne i soczewki całodobowe.
Soczewki dzienne
Soczewki dzienne należy stosować w ciągu dnia i zdejmować przed snem.
Soczewki całodobowe
Soczewki całodobowe można nosić przez cały czas, nawet podczas snu.
Soczewki twarde
Soczewki twarde wykonane są z polimetakrylanu metylu. Cechują się wysoką sztywnością, trwałością, a przy tym dobrą przepuszczalnością tlenu. Stosuje się je przede wszystkim w korekcie dużych wad wzroku oraz takich schorzeniach, jak stożek rogówki.
Soczewki miękkie
Soczewki miękkie są wykonane z materiału o elastycznej strukturze. Doskonale dopasowują się do powierzchni oka, przez co są obecnie najczęściej spotykanym typem soczewek kontaktowych. Wśród soczewek miękkich można wyróżnić soczewki hydrożelowe, charakteryzujące się dużą zawartością wody, oraz silikonowo-hydrożelowe, które zapewniają stały dostęp tlenu do gałki ocznej.
Ostatni sposób podziału soczewek kontaktowych uwzględnia pełnioną przez nie funkcję. W ten sposób wyróżnia się soczewki toryczne, sferyczne i multifokalne.
Soczewki toryczne
Soczewki toryczne korygują zarówno miopię, jak i hyperopię. Z uwagi na swoją budowę doskonale nadają się także do korekcji astygmatyzmu.
Soczewki sferyczne
Soczewki sferyczne stanowią najbardziej podstawowy rodzaj soczewek kontaktowych. Mają kształt przypominający wycinek kuli, dzięki któremu korygują nieprawidłowy sposób załamywania się promieni świetlnych. Nadają się zarówno do korekty miopii, jak i hyperopii.
Soczewki multifokalne
Soczewki multifokalne, zwane również progresywnymi, przeznaczone są dla osób po czterdziestym roku życia, którym zależy na korekcji prezbiopii i równoczesnym komforcie wykonywania czynności z bliska.
Wśród soczewek kontaktowych można ponadto wyodrębnić soczewki kosmetyczne, zwane również ozdobnymi, które zmieniają kolor tęczówki lub kształt źrenicy, bądź umożliwiają umieszczenie na oku wielobarwnego wzoru. Dostępne są w wersji przeznaczonej zarówno dla krótkowidzów, jak i dalekowidzów, a także całkowicie pozbawionej preskrypcji. Soczewki ozdobne mogą być jednodniowe lub wielokrotnego użycia.
Pielęgnacja soczewek kontaktowych
Sposób pielęgnacji soczewek kontaktowych w dużej mierze zależy od ich rodzaju. W wypadku soczewek wielokrotnego użytku konieczne jest stosowanie dodatkowych środków ochronnych i przestrzeganie wytycznych zamieszczonych na opakowaniu przez producenta. Osoby stosujące soczewki całodobowe powinny również pamiętać o unikaniu kontaktu soczewek z wodą i stosowaniu specjalnych kropli do oczu o właściwościach nawilżających. Jedynymi soczewkami kontaktowymi, które nie wymagają dodatkowej pielęgnacji, są soczewki jednorazowe.
Jak czyścić soczewki kontaktowe?
Aby wyczyścić soczewki kontaktowe, trzeba umieścić je na dłoni i w każdej z nich umieścić około 2–3 krople specjalnego płynu przeznaczonego do pielęgnacji soczewek. Następnie palcem drugiej ręki należy przez około 10 sekund delikatnie pocierać każdą soczewkę w celu usunięcia znajdujących się na ich powierzchni ewentualnych zabrudzeń. Tak oczyszczone soczewki trzeba opłukać niewielką ilością tego samego płynu pielęgnacyjnego i umieścić w pojemniku przeznaczonym do ich przechowywania lub ponownie założyć.
Jak przechowywać soczewki kontaktowe?
Soczewki kontaktowe należy przechowywać w specjalnym pojemniku wypełnionym przeznaczonym do tego celu płynem. Uprzednio wyczyszczone szkła trzeba umieścić w osobnych komorach pojemnika, by zapobiec ich pomieszaniu. Konieczne jest upewnienie się, że każda z soczewek jest całkowicie zanurzona w płynie. W przeciwnym razie mogą one wyschnąć, co sprawia, że nie nadają się do ponownego założenia. Pojemnik z soczewkami należy następnie szczelnie zamknąć, zakręcając oba jego wieczka.
Korzyści wynikające z odpowiedniej pielęgnacji soczewek kontaktowych
Dzięki odpowiedniej pielęgnacji użytkownik ma pewność, że stosowane przez niego soczewki kontaktowe są w pełni bezpieczne i zapewniają odpowiednią korektę wady wzroku, gwarantując optymalną jakość widzenia. Właściwe czyszczenie i przechowywanie soczewek pozwala również uniknąć ewentualnych nieprzyjemności w postaci podrażnień i infekcji gałek ocznych. Odpowiednia pielęgnacja soczewek kontaktowych prowadzi ponadto do oszczędności pieniędzy, użytkownik nie musi bowiem zmieniać ich częściej niż przewidział to producent.
Jakie zagrożenia wynikają z zakładania brudnych lub źle przechowywanych soczewek kontaktowych?
Złe przechowywanie lub zakładanie brudnych soczewek kontaktowych może powodować namnażanie się bakterii, wirusów i innych mikroorganizmów w przestrzeni między soczewką a rogówką, gdzie panują doskonałe warunki do ich inkubacji. W efekcie dochodzi do owrzodzenia lub zakażenia gałki ocznej i wystąpienia takich objawów, jak:
- zaczerwienienie powierzchni oka,
- podrażnienie oczu,
- uczucie ciała obcego w oku,
- zamglone widzenie,
- łzawienie,
- nadwrażliwość na światło.
Złe przechowywanie soczewek kontaktowych może ponadto powodować zmianę ich właściwości. Często zdarza się, że stają się one sztywne, wykrzywiają się i zaczynają nazbyt mocno, a przy tym niejednorodnie, przylegać do powierzchni rogówki. Prowadzi to do trudności w bezpiecznym usunięciu soczewki z oka i może skutkować uszkodzeniem nabłonka rogówki.
