Jak promieniowanie słoneczne wpływa na nasz wzrok?

Promieniowanie słoneczne, czyli promieniowanie ultrafioletowe (UV), to część widma elektromagnetycznego obejmująca fale o długościach krótszych niż światło widzialne, lecz dłuższych niż promieniowanie rentgenowskie. Jego niewielkie ilości są niezbędne dla organizmu, gdyż uczestniczą w syntezie witaminy D. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne jest jednak szkodliwa i może prowadzić do licznych negatywnych skutków dla człowieka, przede wszystkim w zakresie zdrowia skóry oraz narządu wzroku.

Rodzaje promieniowania słonecznego

Wyróżnia się trzy rodzaje promieniowania słonecznego. Są to:

• promieniowanie UVA, o fali długości od 320 do 400 nm, które dociera w całości do powierzchni Ziemi i jest odpowiedzialne za opalanie oraz wcześniejsze starzenie się skóry,
• promieniowanie UVB, o fali długości od 280 do 320 nm, tylko częściowo docierające do powierzchni Ziemi, szkodliwe dla człowieka i powodujące poparzenia skóry, zmiany nowotworowe oraz uszkodzenia narządu wzroku,
• promieniowanie UVC, o fali długości od 200 do 280 nm, które jest najbardziej szkodliwym promieniowaniem dla człowieka, lecz nie dociera do powierzchni Ziemi, gdyż jest pochłaniane przez otaczającą ją warstwę ozonową.

Wpływ promieniowania słonecznego na wzrok

Promieniowanie słoneczne ma jednoznacznie negatywny wpływ na wzrok. Powoduje uszkodzenia zarówno na powierzchni, jak i wewnątrz gałki ocznej, przede wszystkim w obrębie soczewki, która pochłania promienie UVA, oraz rogówki, wchłaniającej promienie UVB. Na skutek oddziaływania promieniowania słonecznego dochodzi również do szybszego starzenia się gałek ocznych, nadmiernego wysychania ich powierzchni, a także licznych podrażnień oraz problemów typowych dla zespołu suchego oka. Wczesne uszkodzenia wynikające z negatywnego wpływu promieniowania słonecznego na narząd wzroku mogą pozostawać niewidoczne przez długi czas i ujawnić się dopiero po upływie wielu lat, co uniemożliwia szybkie reagowanie i wdrożenie skutecznego leczenia.

Czym może grozić nadmierna ekspozycja wzroku na promieniowanie słoneczne?

Nadmierna ekspozycja wzroku na promieniowanie słoneczne prowadzi do wystąpienia takich objawów, jak ból, zaczerwienienie i łzawienie oczu oraz światłowstręt. W dłuższej perspektywie może powodować rozwój różnorodnych chorób. Do schorzeń okulistycznych wywoływanych nadmierną ekspozycją wzroku na promieniowanie słoneczne należą między innymi:

• skrzydlik – zmiana degeneracyjna spojówki polegająca na wrastaniu tkanki włóknisto-naczyniowej w struktury rogówki, mogąca prowadzić do znacznego upośledzenia ostrości wzroku, 
• tłuszczyk – mała narośl na spojówce, wywołująca takie dolegliwości, jak świąd, zaczerwienienie, suchość i uczucie ciała obcego w oku,
• zespół suchego oka – nieprawidłowe nawilżenie powierzchni gałki ocznej przez film łzowy, powodujące wysychanie rogówki oraz spojówki oka i prowadzące do występowania dyskomfortu oraz dolegliwości bólowych,
• zapalenie spojówek – stan zapalny błony śluzowej pokrywającej powierzchnię tylną powiek i część gałki ocznej, powodujący takie dolegliwości, jak obrzęk, zaczerwienienie, pieczenie, świąd i łzawienie oczu,
• zapalenie rogówki – stan, w którym dochodzi do powstania nacieków i zmętnienia rogówki oka, a w efekcie do utraty ostrości widzenia,
• retinopatia słoneczna – posłoneczne uszkodzenie plamki żółtej, powodujące patologiczne zmiany w obrębie siatkówki i mogąca prowadzić do wtórnej ślepoty,
• zaćma – schorzenie polegające na zmętnieniu naturalnie przejrzystej soczewki oka, powodujące obniżenie jakości wzroku niemożliwe do skorygowania przy pomocy okularów i soczewek kontaktowych,
• AMD – zwyrodnienie plamki żółtej, powodujące niewyraźne widzenie z bliska, problemy z widzeniem centralnym, falowanie i krzywienie się linii prostych oraz pogorszenie widzenia w nocy, 

a także choroby nowotworowe powiek, spojówki, rogówki i naczyniówki.

Jak skutecznie chronić wzrok przed promieniowaniem słonecznym?

Aby skutecznie chronić wzrok przed promieniowaniem słonecznym, należy przede wszystkim ograniczać ekspozycję na słońce, zwłaszcza w miesiącach letnich, między godziną dziesiątą a szesnastą. Zaleca się ponadto noszenie okularów wyposażonych w soczewki z filtrem UV. Dobrym rozwiązaniem jest również stosowanie soczewek okularowych barwionych, fotochromowych i polaryzacyjnych. W celu upewnienia się, że ochrona wzroku przed promieniowaniem słonecznym jest na najwyższym poziomie, należy także zwrócić uwagę na kategorię soczewek okularowych.

Soczewki z filtrem UV

Soczewki w okularach przeciwsłonecznych powinny być wyposażone w specjalny filtr UV. Chroni on wzrok przed promieniowaniem ultrafioletowym i zapobiega występowaniu dolegliwości, które mogą być nim powodowane. Najlepsze okulary przeciwsłoneczne posiadają soczewki z filtrem UV 400, blokujący fale do długości 400 nanometrów.

Soczewki okularowe barwione

Barwione soczewki okularowe zapewniają narządowi wzroku lepszą ochronę przed szkodliwym wpływem promieniowania słonecznego, dodatkowo poprawiając jakość widzenia i umożliwiając bardziej skuteczną korekcję wad refrakcji oka. Blokują one promieniowanie ultrafioletowe przenikające przez chmury nawet przy całkowicie zachmurzonym niebie. Barwione soczewki okularowe renomowanych producentów są zdolne do całkowitego pochłaniania niebieskiego promieniowania występującego w dziennym świetle. Dzięki temu do gałek ocznych dociera tylko taka ilość światła słonecznego, jaka jest niezbędna do widzenia. Dodatkową zaletą barwionych soczewek okularowych jest fakt, iż są one niezwykle stylowe, przez co podkreślają letnie stylizacje i dodają charakteru noszącej je osobie.

Soczewki fotochromowe

Soczewki fotochromowe to soczewki samobarwiące, które automatycznie dostosowują się do każdej sytuacji oświetleniowej i przez cały czas zapewniają komfortowe widzenie bez odblasków. W pomieszczeniach pozostają całkowicie przejrzyste, a na dworze ulegają przyciemnieniu, w zależności od warunków pogodowych i poziomu nasłonecznienia. Soczewki fotochromowe renomowanych producentów przyciemniają się do ciemnego koloru i ulegają szybkiemu rozjaśnieniu, dzięki czemu korzystająca z nich osoba ma zapewniony komfort widzenia oraz skuteczną ochronę przed negatywnym oddziaływaniem promieniowania ultrafioletowego. Są idealne na co dzień, mogą bowiem z powodzeniem pełnić funkcję zarówno okularów korekcyjnych, jak i przeciwsłonecznych.

Soczewki polaryzacyjne

Soczewki polaryzacyjne to rodzaj soczewek stosowanych przede wszystkim w okularach przeciwsłonecznych przeznaczonych do prowadzenia samochodu oraz uprawiania sportów wodnych i zimowych. Są idealne dla osób szczególnie wrażliwych na światło. Oferują ochronę przed promieniowaniem słonecznym i zapobiegają oślepianiu, tym samym gwarantując ostre widzenie nawet w pobliżu powierzchni odbijających światło.

Kategoria soczewek

Aby zapewnić narządowi wzroku najlepszą ochronę przed promieniowaniem ultrafioletowym, podczas zakupu okularów przeciwsłonecznych, np. u okulisty w Opolu, należy zwrócić uwagę na kategorię soczewek. Stanowi ona informację o poziomie przepuszczalności światła i powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb użytkownika. Soczewki z kategoriami 0 i 1 nadają się do wykorzystania tylko przy bardzo małym i małym nasłonecznieniu, z kolei soczewki z kategoriami 3 i 4 są przeznaczone do użytkowania w warunkach zakładających dużą ekspozycję na działanie promieni słonecznych. Soczewki z kategorią 2, które przepuszczają od 18% do 43% widma światła, należą do najczęściej stosowanych i są montowane w większości uniwersalnych okularów przeciwsłonecznych dostępnych na rynku.

W celu zapewnienia narządowi wzroku odpowiedniej ochrony przez promieniowaniem ultrafioletowym należy również upewnić się, że wybrane okulary przeciwsłoneczne posiadają  oznaczenia CE, EN 166:2001 oraz ISO 9001:2000. Stanowią one bowiem informację o spełnianiu norm europejskich i posiadaniu niezbędnych certyfikatów, które gwarantują wysoką jakość i bezpieczeństwo otrzymanego produktu.