Jęczmień na oku – czym jest i jak go leczyć?

Jęczmień na powiece to jedna z najczęściej występujących dolegliwości okolic oka. Może dotknąć każdego niezależnie od płci i wieku, najbardziej narażonymi grupami są jednak dzieci oraz seniorzy. Wyróżnia się zewnętrzny i wewnętrzny jęczmień oka, różniące się pod względem miejsca występowania zmian chorobowych. Istnieje wiele domowych sposobów radzenia sobie z tą dolegliwością. W razie konieczności dostępne są również środki farmakologiczne łagodzące jej przebieg. Od czego robi się jęczmień na oku i ile trwa? W jaki sposób się go pozbyć i czy możliwe jest całkowite wyleczenie tej dolegliwości? 

Co to jest jęczmień i gdzie występuje?

Jęczmień na oku jest grudkowym ropieniem przybierającym formę kształtem przypominającą ziarenko zboża. Występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, bez względu na wiek. To, jak wygląda jęczmień na oku, zależy od jego rodzaju. Można wyróżnić dwa typy jęczmienia oka: zewnętrzny i wewnętrzny. 

Zewnętrzny jęczmień na oku

Zewnętrzny jęczmień umiejscowiony jest przeważnie przy linii rzęs na zewnętrznej powiece oka. Ma postać czerwonej, bolesnej plamki, która ulega obrzękowi i tworzy różowy bądź żółty czubek. Jęczmień na powiece dojrzewa przez kilka dni, by następnie samoistnie pęknąć i zaschnąć. Zewnętrzna odmiana jęczmienia wywołana jest przez gronkowcowe zapalenie gruczołów Zeissa lub gruczołów Molla. 

Wewnętrzny jęczmień na oku 

Jęczmień wewnętrzny jest mniej widoczny od jęczmienia zewnętrznego. Można go zauważyć w momencie podniesienia powieki, na której znajduje się żółta grudka. Ile trwa jęczmień wewnętrzny? W ciągu kilku dni grudka powinna się samoistnie wchłonąć. W przeciwieństwie do wariantu zewnętrznego nie ulega ona wcześniej pęknięciu. Wewnętrzny jęczmień w oku wywołany jest zapaleniem gruczołów Meiboma, zwanych także gruczołami tarczkowymi. 

Jęczmień a gradówka

Nieleczony lub leczony nieprawidłowo jęczmień na powiece może prowadzić do powstania tak zwanej gradówki, czyli przewlekłego zapalenia gruczołów Meiboma. Gradówka ma wygląd zbliżony do jęczmienia, w przeciwieństwie do niego nie powoduje jednak dolegliwości bólowych. Gradówki mają tendencję do samoistnego zanikania. W sytuacji, gdy potrzebne jest leczenie, stosowane są przede wszystkim ciepłe okłady oraz maści z antybiotykami. Jeżeli prowadzona w ten sposób terapia nie przynosi rezultatów, zalecane jest wykonanie zabiegu chirurgicznego, który polega na nacięciu powieki i oczyszczeniu wnętrza usuwanej zmiany. 

Dowiedz się więcej o gradówce z naszego artykułu: Gradówka na oku (powiece) – jak ją leczyć?

Jęczmień na oku u dziecka

Jęczmień na dolnej powiece to dolegliwość, która często dotyka dzieci. Jest to zazwyczaj spowodowane dotykaniem i pocieraniem oczu brudnymi rękoma. Jęczmień powoduje zwykle ból oka oraz świąd. W wypadku, gdy towarzyszy mu duży obrzęk, może również ograniczać pole widzenia. U dzieci dolegliwość ta zazwyczaj znika samoistnie i nie wymaga wdrażania specjalistycznego leczenia. 

Ile trwa jęczmień na oku?

Ile trwa jęczmień? Zazwyczaj stosunkowo krótko – zmiany ustępują najczęściej po upływie od 7 do 10 dni. W początkowej fazie jęczmieniowi może towarzyszyć obrzęk powieki oraz widoczne zaczerwienienie błony śluzowej oka i skóry w pobliżu guzka zapalnego. Następnie na czubku zmiany pojawia się żółty czop ropny, który ostatecznie przebija skórę i ulega zaschnięciu. W przebiegu schorzenia może występować nasilony świąd powiek, łzawienie oczu, a także powiększenie węzłów chłonnych. 

Czy jęczmień jest niebezpieczny dla oka?

Jęczmień na powiece nie stanowi poważniejszego zagrożenia dla oka i dla ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W większości wypadków goi się samoistnie, nie stwarzając przy tym problemów i nie pozostawiając blizn. Powikłania zdarzają się w wypadku jęczmienia niezwykle rzadko. Najczęściej występującym jest przeobrażenie się w postać przewlekłą. 

Jęczmień na oku – przyczyny

Przyczyną jęczmienia na dolnej powiece jest najczęściej zakażenie gronkowcem, do którego dochodzi w wyniku niewłaściwej higieny, na przykład poprzez tarcie oczu brudnymi rękoma. Dolegliwość ta dotyka przede wszystkim osoby z osłabionym systemem immunologicznym. Jęczmień pojawia się również w przebiegu przewlekłego zapalenia brzegów powiek i trądzika różowatego, a także u pacjentów cierpiących z powodu takich chorób, jak cukrzyca, łojotokowe zapalenie skóry oraz choroby nowotworowe. Wśród innych przyczyn tej dolegliwości można wymienić: 

• niestaranne zmywanie makijażu, 
• noszenie soczewek kontaktowych, 
• źle skorygowaną wadę wzroku, 
• alergie oczne, 
• nieprawidłową higienę oczu, 
• wystawianie oczu na silne działanie promieniowania ultrafioletowego, 
• przebywanie w zadymionych pomieszczeniach, 
• zanieczyszczenia powietrza, 
• długotrwałe przebywanie w niedostatecznie oświetlonych pomieszczeniach, 
• niedostateczne nawilżenie przepracowanych oczu, 
• przewlekły stres. 

Jęczmień stanowi jedną z najczęściej występujących dolegliwości okolic oka. Może rozwinąć się u każdego, niezależnie od płci i wieku. Najbardziej narażone są jednak osoby starsze oraz dzieci. 

Czy jęczmień jest zaraźliwy?

Z uwagi na bakteryjną etiologię jęczmień stanowi dolegliwość zaraźliwą, która jest w stanie przenosić się między osobami z otoczenia. Z tego powodu niewskazane jest dzielenie kosmetyków, ręczników oraz pościeli, poduszek i narzut z człowiekiem, u którego wystąpiły zmiany skórne tego typu. 

Jak szybko pozbyć się jęczmienia z oka?

Co na jęczmień na oku? Zmiany wywołane jęczmieniem ustępują zazwyczaj samoistnie, dlatego najczęściej wystarczy łagodzić ból, usuwać obrzęk i przyspieszać usuwanie zalegającej wydzieliny domowymi sposobami, do których zaliczają się: 

• ciepłe okłady na oczy z kompresów nasączonych naparem z rumianku, nagietka lub zielonej herbaty, 
• delikatne masaże powiek, 
• zabiegi higieniczne okolic oczu, 
• częste mycie rąk, 
• regularna zmiana ręczników i pościeli, 
• zaniechanie stosowania kosmetyków do oczu, takich jak kredka, eyeliner, tusz do rzęs czy też cień do powiek. 

Nie jest zalecane zdrapywanie powstałego na jęczmieniu czopa ropnego ani podejmowanie prób wyciśnięcia zmiany skórnej. W sytuacji, gdy dolegliwości utrzymują się przez ponad dwa tygodnie, należy skonsultować się z lekarzem. Na wizytę do specjalisty trzeba się udać również w momencie, gdy: 

• jęczmień powoduje obrzęk, który stopniowo się powiększa i zajmuje oko,
• guzkowi towarzyszą dodatkowe objawy, takie jak wysoka gorączka, powiększone węzły chłonne oraz obecność dużej ilości ropy w obrębie zmiany skórnej, 
• u pacjenta dochodzi do zaburzeń widzenia, 
• jęczmieniowi towarzyszy wypadanie rzęs. 

Lekarz zazwyczaj przepisuje pacjentowi maść lub krople z antybiotykiem. W sytuacji, gdy objawy nie ustępują przez długi czas lub gdy dochodzi do pojawienia się kilku jęczmieni równocześnie, może zostać wdrożona terapia z zastosowaniem antybiotyków przyjmowanych doustnie. W niektórych przypadkach rekomendowane jest chirurgiczne nacięcie jęczmienia, rozwiązanie to stosuje się jednak niezwykle rzadko. 

Przeczytaj także: Cukrzyca a wzrok – przyczyny pogarszającego się wzroku w cukrzycy

Czy da się całkowicie wyleczyć jęczmień?

Często nawet pomimo prawidłowo przeprowadzonego leczenia dochodzi do ponownego wystąpienia zmian. Jest to spowodowane nawrotowym charakterem tej dolegliwości, która sprawia, że często mówi się o jęczmieniu nawracającym. W zapobieganiu ponownemu pojawieniu się zmian chorobowych kluczowe jest dbanie o higienę rąk i okolicy oczu w celu ograniczenia transferu bakterii na powieki.