Siatkówka oka jest wewnętrzną strukturą zlokalizowaną na tylnej powierzchni gałki ocznej. Jej zadaniem jest odbieranie impulsów świetlnych i przekształcanie ich w impulsy elektryczne, przy pomocy wrażliwych na światło receptorów w postaci czopków i pręcików. Impulsy elektryczne są następnie transportowane za pośrednictwem nerwu wzrokowego do mózgu, co w efekcie pozwala człowiekowi na widzenie.
Czy choroby siatkówki oka są niebezpieczne?
Choroby siatkówki oka są niezwykle groźne, gdyż mogą prowadzić do trwałego uszkodzenia widzenia lub całkowitej utraty wzroku. Z tego powodu, istotna jest zarówno właściwa profilaktyka, jak i natychmiastowe reagowanie w razie pojawienia się nawet najmniejszych objawów mogących wskazywać na nieprawidłowości narządu wzroku. Wczesne postawienie diagnozy umożliwia skuteczne leczenie siatkówki oka i pozwala uniknąć utraty widzenia.
Czym najczęściej są spowodowane choroby siatkówki oka?
Wśród przyczyn zaburzeń siatkówki, wymienić można przede wszystkim:
- zwyrodnienie siatkówki, spowodowane wrodzoną lub nabytą wadą wzroku,
- zmiany w siatkówce oka związane z wiekiem lub chorobami ogólnoustrojowymi, między innymi cukrzycą i nadciśnieniem tętniczym,
- uszkodzenia siatkówki oka wywołane zmianami pozapalnymi.
Na rozwój chorób siatkówki w oku wpływają również uwarunkowania genetyczne.
Jak zapobiegać występowaniu chorób siatkówki?
Do skutecznej profilaktyki występowaniu chorób siatkówki, zalicza się wykonywanie badań dna oka przynajmniej raz na dwa lata. Specjalistyczna diagnostyka, umożliwia wykrycie schorzenia przed pojawieniem się pierwszych objawów i rozpoczęcie leczenia, które pozwoli całkowicie zatrzymać chorobę siatkówki lub w znacznym stopniu spowolnić jej rozwój.
Najczęstsze choroby siatkówki oka
Istnieje wiele schorzeń siatkówki oka. Do najczęściej występujących zaliczają się: siatkówczak, odwarstwienie siatkówki, zwyrodnienie plamki żółtej, retinopatia cukrzycowa, jaskra oraz zakrzep żyły centralnej siatkówki.
Siatkówczak
Siatkówczak jest wewnątrzgałkowym nowotworem złośliwym występującym u dzieci. Pojawia się przed ukończeniem przez dziecko 5 roku życia i w większości przypadków stanowi schorzenie wrodzone.
Dowiedz się więcej: Siatkówczak (retinoblastoma) - wewnątrzgałkowy nowotwór oczu u dzieci
Objawy choroby
Charakterystycznym objawem tego schorzenia jest białoszary blask na źrenicy oka dziecka, zwany leukokorią, szczególnie dostrzegalny pod światło oraz na zdjęciach wykonanych przy użyciu lampy błyskowej. Do innych objawów siatkówczaka zaliczyć można zez, wylew krwi do oka oraz zwiększoną powierzchnię źrenicy jednego z oczu. Przy schorzeniu mogą ponadto wystąpić dolegliwości bólowe, które powodują tarcie oczu przez dziecko.
Leczenie
Do leczenia siatkówczaka wykorzystywane są takie metody, jak krioterapia, laseroterapia, radioterapia oraz chemioterapia. Wyboru odpowiedniej metody dokonuje lekarz prowadzący, biorąc pod uwagę między innymi rozmiar guza oraz ogólny stan zdrowia pacjenta.
Odwarstwienie siatkówki
Odwarstwienie siatkówki to schorzenie stosunkowo często spotykane, wymagające natychmiastowej interwencji okulistycznej. Nieleczone, może szybko doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Na odwarstwienie siatkówki szczególnie narażone są osoby starsze oraz osoby z dużą krótkowzrocznością.
Przeczytaj więcej w naszym wpisie: Odwarstwienie (odklejenie) siatkówki – objawy i przyczyny
Objawy choroby
Odwarstwienie siatkówki początkowo może przebiegać bezobjawowo. Gdy dojdzie do wystąpienia objawów, są to najczęściej:
- błyski, kropki, mroczki i męty w polu widzenia,
- utrata ostrości widzenia,
- ubytki w polu widzenia,
- pogarszające widzenie czerwone lub szare punkty widoczne przed okiem.
Leczenie
Nawet najmniejsze podejrzenie odwarstwienia siatkówki stanowi powód do natychmiastowej konsultacji z lekarzem okulistą. Schorzenie to leczy się operacyjnie, przy pomocy takich metod jak opierścienienie gałki ocznej, witrektomia z użyciem oleju oraz laseroterapia.
Zwyrodnienie plamki żółtej
Jednym z najczęściej występujących schorzeń siatkówki oka jest zwyrodnienie plamki żółtej, które występuje w dwóch wariantach: suchej oraz wysiękowej. Wariant suchy wywołany jest odkładaniem się złogów pod nabłonkiem siatkówki, prowadzącym do degeneracji siatkówki i zaniku komórek receptorowych.
Wariant wysiękowy rozwija się z kolei w następstwie powstania nieprawidłowości w ścianach naczyń krwionośnych oka, powodujących występowanie wysięków i obrzęków. Zwyrodnienie plamki żółtej występuje przede wszystkim u osób starszych, narażone na to schorzenie są jednak także osoby:
- otyłe,
- palące wyroby tytoniowe,
- cierpiące na choroby układu sercowo-naczyniowego,
- posiadające predyspozycje genetyczne,
- poddawane nadmiernej ekspozycji na słońce.
Objawy choroby
Objawami zwyrodnienia plamki żółtej są zaburzenia widzenia centralnego oraz w zaawansowanym stadium choroby, całkowita utrata widzenia.
Leczenie
Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej zależy od wariantu schorzenia. Postać sucha leczona jest przy pomocy odpowiedniej suplementacji. Do leczenia postaci wysiękowej wykorzystywane są z kolei iniekcje preparatów hamujących powstawanie zmian chorobowych w naczyniach krwionośnych.
Retinopatia cukrzycowa
Retinopatia jest chorobą siatkówki rozwijającą się na skutek cukrzycy. Podwyższony poziom glukozy we krwi prowadzi do nasilenia zjawiska glikemii i uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki.
Towarzyszące cukrzycy nadciśnienie, może dodatkowo osłabiać ściany naczyń krwionośnych, prowadząc w efekcie do rozwoju mikrotętniaków, wybroczyn i mikrowylewów, a także powstawania nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Retinopatia cukrzycowa może występować w różnym stopniu zaawansowania, z tego powodu dzieli się na retinopatię prostą, przedproliferacyjną oraz proliferacyjną.
Dowiedz się więcej o retinopatii cukrzycowej: Co to jest retinopatia cukrzycowa?
Objawy choroby
W wypadku retinopatii prostej objawy dostrzegalne są dopiero podczas badania dna oka. Są to przede wszystkim obniżona szczelność naczyń, wysięki twarde oraz obrzęki siatkówki. Bardziej zaawansowane stadia retinopatii dają objawy w postaci:
- zaburzeń ostrości widzenia,
- częściowej lub całkowitej utraty widzenia,
- załamywania się linii prostych,
- zniekształcenia oglądanych obiektów,
- blaknięcia kolorów.
Leczenie
Leczenie retinopatii polega przede wszystkim na kontrolowaniu poziomu glikemii, co pozwala ograniczać postępowanie zmian chorobowych w siatkówce oka. W celu powstrzymania rozwoju niekorzystnych zmian w obrębie ścian naczyń krwionośnych stosowana jest również laseroterapia.
Jaskra
Jaskra jest chorobą nerwu wzrokowego polegającą na jego postępującym zaniku. Zmiany wywołane tym schorzeniem są nieodwracalne i mogą w efekcie prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Szczególnie narażone na jaskrę są osoby dotknięte krótkowzrocznością, cierpiące z powodu cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca, choroby zatorowo-zakrzepowej oraz nadciśnienia.
Objawy choroby
Charakterystycznymi dla jaskry objawami są przede wszystkim widzenie tęczowych obręczy wokół punktów świetlnych oraz bóle oka. Schorzeniu temu towarzyszą również pogorszenie ostrości i zmniejszenie pola widzenia.
Leczenie
Do leczenia jaskry wykorzystywane są współcześnie takie metody, jak terapia farmakologiczna, terapia laserowa oraz zabiegi chirurgiczne. Leczenie tego schorzenia ma na celu przede wszystkim obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego do poziomu pozwalającego na zatrzymanie lub maksymalne spowolnienie postępu choroby. Ciśnienie w gałce ocznej musi być tym niższe, im większe jest uszkodzenie nerwu wzrokowego.
Zakrzep żyły centralnej siatkówki
Zakrzep żyły centralnej siatkówki prowadzi do zamknięcia światła żyły i w efekcie do niedokrwienia siatkówki. Dochodzi do niego na skutek takich chorób współwystępujących, jak nadciśnienie, miażdżyca, cukrzyca oraz hiperlipidemia. Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu zakrzepu żyły centralnej siatkówki są palenie wyrobów tytoniowych oraz stosowanie doustnych preparatów antykoncepcyjnych.
Objawy choroby
Głównym objawem zakrzepu żyły centralnej siatkówki jest nagłe, bezbolesne pogorszenie widzenia. Mogą mu towarzyszyć również ubytki w polu widzenia oraz skrzywienie obrazu.
Leczenie
W leczeniu zakrzepu żyły centralnej siatkówki niezwykle istotne jest unormowanie ciśnienia tętniczego krwi oraz współwystępujących chorób. W tym celu wykorzystywane są przede wszystkim leki rozrzedzające krew. Do leczenia zakrzepu żyły centralnej siatkówki stosowana jest również laseroterapia siatkówki.
Każda dolegliwość związana ze wzrokiem, powinna zostać skonsultowana z lekarzem okulistą, który zleci stosowne badania, a w razie konieczności, wdroży odpowiednie leczenie.
