Zaćma jest schorzeniem polegającym na zmętnieniu naturalnie przejrzystej soczewki oka. Jej głównym objawem jest obniżenie jakości wzroku. U niektórych pacjentów występuje również dwojenie jednooczne oraz oślepianie przez jaskrawe światło. Zaćma pojawia się z wiekiem. Nie wywołuje dolegliwości bólowych, świądu, zaczerwienienia ani łzawienia oczu. Nieleczona może jednak prowadzić do całkowitej ślepoty. Jedyną skuteczną metodą zwalczania zaćmy jest operacja. Jej przeprowadzenie jest konieczne w celu usunięcia niepożądanych objawów i zapobiegania całkowitej utracie wzroku.
Wymiana soczewki podczas operacji zaćmy
Operacja zaćmy pozwala przywrócić prawidłowe widzenie. Polega na usunięciu zmętniałej soczewki naturalnej i zastąpieniu jej nową soczewką sztuczną. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, podawanym do oka w formie kropli do oczu. Krople te są często uzupełniane o dodatkowy lepki płyn pogłębiający ich działanie. Obszar wokół oka jest dokładnie odkażany i zabezpieczany, a samo oko przytrzymywane jest w pozycji otwartej za pomocą rozwórki zapobiegającej mimowolnemu zamykaniu powiek przez pacjenta. Operacja zaćmy przebiega w trzech etapach.
- Usunięcie zaćmy
Usunięcie zaćmy polega na wykonaniu na powierzchni oka małego, około dwumilimetrowego nacięcia, a następnie wprowadzeniu przez nie ultradźwiękowej sondy, która rozbija naturalną, zmętniałą soczewkę i wysysa ją na zewnątrz. Proces ten nazywany jest fakoemulsyfikacją. Do jego przeprowadzenia wykorzystywany jest mikroskop operacyjny powiększający obraz pola zabiegu nawet siedmiokrotnie. Soczewka oka rozbijana jest bez naruszenia tylnej torebki soczewki. Czasami zamiast sondy ultradźwiękowej wykorzystywana jest wiązka lasera.
- Wszczepienie nowej soczewki
Usunięta w procesie fakoemulsyfikacji zmętniała soczewka oka zastępowana jest przez sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową o odpowiednio dobranych parametrach optycznych, wykonaną z materiału umożliwiającego jej zwinięcie i wszczepienie przez wykonane wcześniej niewielkie nacięcie. Jej rozprostowanie następuje już wewnątrz torebki. Sztuczna soczewka wprowadzana jest w stabilizujący ją element budowy oka, co zapobiega niebezpieczeństwu jej przesuwania się po operacji.
- Przywrócenie widzenia
Po rozwinięciu się sztucznej soczewki światło ponownie dostaje się do oka, nie natrafiając więcej na żadne przeszkody. Dzięki temu widzenie zostaje przywrócone i pacjent może na nowo cieszyć się ostrością obrazu.
Postęp medycyny sprawił, że operacja usunięcia zaćmy jest obecnie zabiegiem niezwykle bezpiecznym, który powoduje tylko niewielki dyskomfort u pacjenta. Dzięki niej możliwe jest osiągnięcie jakości widzenia przewyższającej tę sprzed choroby.
Wady podstawowej soczewki NFZ
Podstawowe soczewki dostępne w sytuacji, gdy zabieg usunięcia zaćmy refundowany jest przez Narodowy Fundusz Zdrowia, są soczewkami jednoogniskowymi. Nie mają więc właściwości pozwalających na skorygowanie astygmatyzmu i wymagają od pacjenta dalszego noszenia okularów w celu korekcji takich wad refrakcji oka, jak nadwzroczność i krótkowzroczność. Podstawowe soczewki NFZ są również pozbawione dodatkowych cech pozwalających na rozwiązanie kilku problemów ze wzrokiem jednocześnie. Soczewki najnowszej generacji dostępne są wyłącznie w ramach odpłatnego zabiegu wykonywanego w prywatnej placówce.
Rodzaje dostępnych soczewek
Soczewki wszczepiane podczas operacji zaćmy dostępne są w różnych wariantach odpowiadających konkretnym potrzebom pacjentów. Nowoczesne modele wykonane zostały z najwyższej jakości materiału i są wyposażone w odpowiednie filtry. Dzięki temu nie tylko przywracają pacjentom ostrość widzenia zarówno z bliska, jak i z daleka, lecz są także w stanie skorygować współistniejące wady wzroku. Współcześnie dostępne są m.in. soczewki asferyczne żółte, jednoogniskowe, jednoogniskowe z wydłużoną ogniskową, wieloogniskowe oraz toryczne.
Soczewki jednoogniskowe
Soczewki jednoogniskowe, znane również jako monofokalne, skutecznie poprawiają wzrok, a wielu chorym nawet go przywracają. Nie są jednak w stanie skorygować wad refrakcyjnych oka, a więc nadwzroczności, krótkowzroczności oraz astygmatyzmu, które u niektórych pacjentów występują wraz z zaćmą. Jest to spowodowane ich budową. Soczewki jednoogniskowe, jak sama nazwa wskazuje, mają tylko jedno ognisko skupienia światła. Z uwagi na fakt, iż do poprawnego funkcjonowania potrzebna jest w pierwszej kolejności zdolność ostrego widzenia do dali, podczas operacji zaćmy zmętniała soczewka wymieniana jest zazwyczaj na sztuczną soczewkę jednoogniskową zapewniającą dobre widzenie na dalekie odległości. Oznacza to, że po wykonanym zabiegu pacjent może potrzebować okularów do bliży, by być w stanie wykonywać czynności, takie jak czytanie, szycie lub korzystanie ze smartfona.
Soczewki jednoogniskowe z wydłużoną ogniskową
Soczewki jednoogniskowe z wydłużoną ogniskową (Lara Zeiss, Vivity) poszerzają zakres ostrości wzroku w porównaniu do standardowych soczewek jednoogniskowych. Zapewniają wyraźne widzenie od dali do średniego dystansu, co znacznie podwyższa komfort podczas pracy przy komputerze. Do czytania i wykonywania innych czynności wymagających ostrego widzenia z bliska pacjenci z soczewkami jednoogniskowymi z wydłużoną ogniskową wciąż mogą potrzebować okularów lub soczewek kontaktowych. Unikną jednak zakłóceń fotooptycznych nocą, często występujących u osób, u których wszczepione zostały soczewki wieloogniskowe.
Soczewki wieloogniskowe
Soczewki wieloogniskowe, inaczej multifokalne, dostępne są w wariancie dwu- i trójogniskowym. Stosowane są do 50 roku życia. Są to soczewki nowej generacji, które poza zaćmą usuwają także wady refrakcji oka. Dzięki nim pacjent nie musi już korzystać z okularów korekcyjnych i soczewek kontaktowych. Soczewki dwuogniskowe zapewniają dobre widzenie zarówno do dali, jak i do bliży. Z kolei soczewki trójogniskowe umożliwiają wyraźne widzenie również na odległości pośrednie. Modele dwuogniskowe pozwalają pacjentom zaprzestać używania okularów i soczewek kontaktowych do czytania, zaś trójogniskowe ułatwiają bezproblemowe korzystanie z komputera. Spośród wszystkich dostępnych rodzajów soczewek wewnątrzgałkowych, wszczepianych pacjentom podczas operacji zaćmy, to właśnie wariant trójogniskowy zapewnia jakość widzenia najbardziej zbliżoną do tej oferowanej przez zdrową naturalną soczewkę oka.
Soczewki toryczne
Soczewki toryczne, poza leczeniem zaćmy, pozwalają również skorygować astygmatyzm, czyli wadę wzroku wynikającą najczęściej z asymetrii w budowie rogówki. Dostępne są zarówno w wersji jednoogniskowej, jak i multifokalnej – dwu- i trójogniskowej. Oznacza to, że poza korektą astygmatyzmu soczewki toryczne są również w stanie skutecznie wyrównać niedostatki widzenia wynikające z krótko- oraz dalekowzroczności. Stosujemy m.in. soczewki AT Lara Zeiss, zapewniające szersze pole widzenia.
Dlaczego warto zdecydować się na lepszą soczewkę?
Wszczepiane podczas operacji zaćmy soczewki różnią się nie tylko pod względem budowy optycznej, lecz także tego, ile problemów związanych ze wzrokiem są w stanie rozwiązać. Decydując się na lepszą soczewkę, można zapewnić sobie najwyższy komfort widzenia, a także:
- zminimalizować ryzyko powstania tak zwanej zaćmy wtórnej, czyli zmętnienia torebki tylnej oka, do której usunięcia konieczne jest przeprowadzenie zabiegu laserowego,
- uzyskać ochronę przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym,
- chronić siatkówkę oka przed światłem niebieskim, emitowanym przez oświetlenie energooszczędne oraz wyświetlacze urządzeń cyfrowych – smartfonów, tabletów, komputerów, monitorów LCD/LED i GPS.
Światło niebieskie emitowane jest jednak także przez słońce, ważne jest więc, by soczewka wewnątrzgałkowa nie blokowała go w całości, może to mieć bowiem negatywny wpływ na jakość snu oraz stan emocjonalny pacjenta.
Przed poddaniem się zabiegowi usunięcia zaćmy należy - w konsultacji z lekarzem - wybrać soczewkę o najlepiej dopasowanych do własnych potrzeb parametrach. Od tej decyzji zależy komfort widzenia i codziennego funkcjonowania po operacji.
Dowiedz się więcej o nowoczesnych soczewkach wewnątrzgałkowych Rayner RayOne oraz Vivity Alcon
