Wraz z wiekiem zmienia się organizm człowieka oraz jego zdolności. Upływający czas ma również znaczenie w przypadku narządu wzroku. Na pewnym etapie życia każdy dostrzega pogorszenie widzenia, zwłaszcza z bliskiej odległości. Takie zjawisko nazywane jest starowzrocznością, której nie można zapobiec. To naturalny proces, który jest następstwem starzenia się organizmu, co prowadzi do spadku zdolności oka do akomodacji.
Starowzroczność (prezbiopia) – kogo dotyczy?
Starowzroczność, inaczej określana jako prezbiopia, najczęściej pojawia się po 40. roku życia. Wraz z upływem lat soczewka stopniowo traci zdolność akomodacji, przez co staje się mniej elastyczna, ponadto spada kurczliwość mięśnia rzęskowego. Organizm się starzeje, co wiąże się z występowaniem zjawisk patofizjologicznych i biochemicznych, które wpływają na utratę zdolności akomodacji. Zatem co to jest prezbiopia?
Prezbiopia to dolegliwość, która pojawia się wraz z upływem lat i jest naturalnym procesem, wynikającym ze starzenia się organizmu, w tym także w obrębie soczewki. To uciążliwy proces, polegający na pogorszeniu się widzenia z bliskiej odległości. Starczowzroczność utrudnia wykonywanie codziennych czynności, np. czytanie drobnego tekstu, pisanie, szydełkowanie itp. Wraz z wiekiem oczy akomodują coraz trudniej, stąd też zmienia się pole widzenia. Obraz z bliskiej odległości staje się niewyraźny, właśnie dlatego starsze osoby odsuwają gazetę, książki czy etykietę coraz dalej od oczu. Zjawisko to spowodowało, że prezbiopia nazywana jest również syndromem długiej ręki. Starowzroczność występuje u obu płci i wymaga korekcji okulistycznej, która znacząco poprawi komfort życia codziennego.
Jakie są najczęstsze objawy starowzroczności?
Najczęstszym objawem prezbiopii jest trudność z odczytaniem drobnego druku z bliższej odległości. Odsunięcie od siebie gazety, książki czy etykiety wyostrza nieco obraz, dzięki czemu łatwiej go odczytać. Innym symptomem jest trudność w dostrzeżeniu szczegółów graficznych na smartfonach, tabletach czy gazetach. Kłopoty z robótkami ręcznymi bądź majsterkowaniem również mogą świadczyć o prezbiopii. Dodatkowo może pojawić się uczucie dyskomfortu przy pracy z bliży, zmęczenie oczu, zamazany obraz, uczucie napięcia w oczach lub zamykanie czy mrużenie oka podczas czytania. Objawom tym może towarzyszyć ból głowy. Stopień zaawansowania wymienionych symptomów pogłębia się wraz z wiekiem.
Przeczytaj także: Problemy ze wzrokiem u osób starszych
Prezbiopia występująca z innymi wadami wzroku
Starowzroczność jest zaburzeniem akomodacji oka, polegającym na niewyraźnym widzeniu z bliska. Prezbiopia występuje naturalnie wraz z wiekiem i jest niezależna od wad refrakcji, czyli wadami wzroku, do których należą: krótkowzroczność, dalekowzroczność oraz astygmatyzm. Jednak wady te mogą współwystępować z prezbiopią, natomiast ich obecność nie wpływa na postępowanie zmian w soczewce.
Co ważne, starowzroczność ze względu na występujące objawy, często może być mylona z nadwzrocznością (dalekowzroczność). Jednak obie przypadłości są wywoływane przez inne czynniki. W nadwzroczności gałka oczna jest zbyt krótka do siły łamiącej soczewki oraz rogówki, co sprawia, że obraz powstaje za siatkówką, a z bliskiej odległości staje się nieostry. W sytuacji, kiedy pacjent zmaga się z wadą wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm), ponadto pojawia się starowzroczność, wówczas będzie on wymagał wdrożenia dodatkowej mocy optycznej. Jej wartość będzie zależna od stopnia degradacji elastyczności soczewki.
Korekcja prezbiopii – metody leczenia
Leczenie prezbiopii odbywa się z zastosowaniem metod chirurgicznych i niechirurgicznych. Lekarze najczęściej zalecają wdrożenie rozwiązań nieoperacyjnych, głównie ze względu na prostotę zastosowania oraz bezpieczeństwo pacjentów.
Korekcja prezbiopii odbywa się poprzez:
- stosowanie okularów;
- stosowanie soczewek kontaktowych;
- farmakologię;
- metody chirurgiczne.
Prezbiopia – jakie okulary są stosowane do korekcji?
Okuliści zalecają swoim pacjentom okulary jednoogniskowe, dwuogniskowe oraz progresywne. Pierwszy rodzaj jest najtańszym rozwiązaniem oraz najłatwiejszym w adaptacji. Okulary poprawiają ostrość wzroku podczas patrzenia na daną odległość. Dobrze sprawdzają się w trakcie czytania lub pracy przy komputerze. Dwuogniskowe to okulary podzielone: górna część do dali, natomiast dolna do bliży, może występować linia podziału. Dobór korekcji wzroku warto uzgodnić ze specjalistą.
Okulary progresywne
Okulary progresywne inaczej zwane biurowymi uważane są za jedną z najlepszych metod korekcji prezbiopii. Charakteryzują się specjalną konstrukcją, która w górnej części ma moc do dali, z kolei w dolnej do bliży. Wielkość korekcji zmienia się płynnie z góry ku dołowi, nie ma przy tym wyraźnego podziału. Między nimi znajduje się strefa progresji, zapewniając ostre widzenie z odległości pośrednich, na co wpływ ma zmieniająca się moc szkieł. Okulary progresywne wymagają od pacjentów odpowiedniego przystosowania się do ich użycia. Mowa tutaj zarówno o prawidłowym ustawieniu głowy, jak i całego ciała tak, aby patrzeć przez właściwe strefy soczewek okularów. Warto jednak pamiętać, że szkła progresywne nie zawsze są najlepszym rozwiązaniem, należy zatem porozmawiać z lekarzem o dobraniu optymalnej metody.
Dowiedz się więcej: Dla kogo przeznaczone są okulary progresywne?
Soczewki kontaktowe przy prezbiopii
Leczenie prezbiopii może odbywać się również poprzez zastosowanie soczewek kontaktowych. Optometrysta lub okulista dobiera odpowiednią moc soczewek, aby pacjent odczuwał komfort podczas widzenia z daleka okiem dominującym, natomiast z bliska okiem towarzyszącym. Dostępne są także soczewki wieloogniskowe, czyli segmentowe oraz koncentryczne, które działają w podobny sposób jak tego typu okulary. Soczewki kontaktowe mogą mieć zmienną moc optyczną, która pozwala na uniknięcie zaburzeń widzenia obuocznego.
Kto może zdecydować się na korektę laserową?
Kolejną metodą leczenia prezbiopii jest korekta laserowa. Rozwój medycyny pozwala na wykonanie zabiegów korygujących wady wzroku, np. krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm, a także starowzroczność. Pozwalają one na wymodelowanie rogówki, aby zapewnić dobre widzenie z bliska oraz z daleka bez konieczności noszenia okularów. Zabieg polega na zmianie krzywizny rogówki. Nowa krzywizna sprawi, że światło wpadające do oka będzie odbijane tak, aby pacjent widział wyraźnie z bliskiej i dalszej odległości. Ten typ korekcji jest mało inwazyjny i w pełni bezpieczny. Innowacyjne zabiegi laserowe w przypadku prezbiopii dedykowane są osobom po 40. roku życia.
W trosce o dobry wzrok – jakie ćwiczenia wykonywać na co dzień?
Starczowzroczności nie można zapobiec - to naturalny proces. Pewne czynniki, tj. długotrwała praca przed komputerem, może przyspieszyć pojawienie się objawów prezbiopii. Ryzyko zwiększa się również wraz z przyjmowaniem niektórych leków, mogących wpływać na elastyczność soczewki. Jednak chcąc opóźnić proces starzenia oka, warto wykonywać ćwiczenia mięśnia rzęskowego, które mają za zadanie przywrócenie jego funkcji. Mięśnie gałkoruchowe oraz rzęskowy odpowiedzialne są za akomodację. Praca przy ekranie komputera bądź patrzenie z bliskiej odległości powoduje zmęczenie i zmniejsza wydajność pracy. Chcąc zadbać o kondycję oczu, warto systematycznie wykonywać proste ćwiczenia. Oderwanie wzroku od ekranu i skupienie go na przedmiotach, znajdujących się w dalszej odległości, przynosi ulgę zmęczonym oczom. Poruszanie mięśniami wzroku, pozwala je aktywować i rozluźniać. Może to opóźnić ten proces, jednak każda osoba wraz z upływem lat będzie doświadczać pogarszającego się pola widzenia.
