Na rynku dostępnych jest obecnie wiele różnorodnych typów soczewek kontaktowych, które wykorzystywane są zarówno do korygowania krótkowzroczności i nadwzroczności, jak i innych wad wzroku, takich jak na przykład astygmatyzm. Najbardziej popularne są bez wątpienia soczewki sferyczne, poza nimi dostępne są również soczewki toryczne i multifokalne. W zależności od wybranego kryterium podziału można wyróżnić także inne typy szkieł kontaktowych. Jakie są rodzaje soczewek? Czym cechują się poszczególne typy i jak wybrać model spełniający indywidualne potrzeby?
Jakie są rodzaje soczewek kontaktowych?
Współcześnie dostępnych jest na rynku wiele rodzajów soczewek kontaktowych. Można je podzielić ze względu na różne kryteria, przede wszystkim:
- czas noszenia,
- materiał, z jakiego zostały wykonane,
- pełnioną funkcję.
Rodzaje soczewek ze względu na czas noszenia
Ze względu na czas, przez jaki mogą być noszone, wyróżnia się dwa rodzaje soczewek: jednodniowe i wielokrotnego użycia.
Soczewki jednodniowe
Soczewki jednodniowe nazywane są również jednorazowymi, gdyż używane są tylko raz, po czym zostają wyrzucone. Ich główną zaletą jest łatwość utrzymania higieny, co pozwala zapobiegać podrażnieniom oczu i zapewnia wysoki komfort użytkowania. Stosowanie soczewek jednodniowych nie wymaga dodatkowych preparatów pielęgnacyjnych. Ułatwia to ich aplikację i sprawia, że typ ten doskonale nadaje się dla dzieci.
Soczewki wielokrotnego użycia
Soczewki wielorazowe pozwalają na wielokrotne użycie. Po ich wyjęciu z oka należy je wyczyścić i umieścić w pojemniku wypełnionym specjalnym płynem. Ich główną zaletą jest niższa od soczewek jednorazowych cena. Można wyróżnić kilka typów soczewek wielokrotnego użycia. Dostępne są soczewki tygodniowe, dwutygodniowe, miesięczne, a także roczne.
Soczewki dzielone są także pod kątem trybu noszenia. Można wybrać soczewki dzienne, które należy zdjąć przed snem, oraz ciągłe, przeznaczone do noszenia całodobowego i niepowodujące konieczności zdejmowania, które wymagają jednak większej kontroli ze strony lekarza specjalisty.
Przeczytaj także: Od ilu lat można nosić soczewki?
Typy soczewek ze względu na materiał
Ze względu na materiał wykonania wyróżnia się dwa rodzaje soczewek kontaktowych: soczewki twarde oraz soczewki miękkie.
Soczewki twarde
Soczewki twarde wykonane są z polimetakrylanu metylu, czyli szkła organicznego cechującego się wysoką sztywnością, a równocześnie również dobrą przepuszczalnością tlenu. Ten typ soczewek stosuje się w wypadku określonych schorzeń oczu, na przykład stożka rogówki, a także dużych wad wzroku. Dopasowuje się je indywidualnie do każdego pacjenta, by zapewniały jak najwyższy komfort noszenia i umożliwiały najlepsze możliwe widzenie. Soczewki twarde są niezwykle trwałe, niektóre dostępne na rynku modele nadają się do użytku nawet przez 2 lata.
Soczewki miękkie
Soczewki miękkie to obecnie najczęściej spotykane soczewki kontaktowe. Są wykonane z materiału o elastycznej strukturze, dzięki czemu niezwykle łatwo dopasowują się do oczu. Dostępne są dwa typy soczewek miękkich: soczewki hydrożelowe oraz soczewki silikonowo-hydrożelowe.
Soczewki hydrożelowe
Soczewki hydrożelowe charakteryzują się dużą zawartością wody, która standardowo przekracza 50%. Są delikatne i miękkie, jednak przy dłuższym okresie noszenia okazują się mało komfortowe. Jest to spowodowane parowaniem zawartej w soczewkach wody, które skutkuje uczuciem suchości i zmniejszeniem dopływu tlenu do oka.
Soczewki silikonowo-hydrożelowe
Soczewki silikonowo-hydrożelowe, w przeciwieństwie do ich hydrożelowych odpowiedników, przepuszczają do oczu więcej tlenu i przez cały dzień utrzymują taki sam jego poziom. Pozwala to na ich bezpieczne i komfortowe noszenie nawet przez długi czas.
Rodzaje soczewek ze względu na funkcję
Jakie rodzaje soczewek wyróżnia się ze względu na pełnioną przez nie funkcję? Współcześnie są to soczewki toryczne, sferyczne oraz multufokalne, zwane także progresywnymi.
Soczewki toryczne
Toryczne soczewki kontaktowe mogą korygować zarówno krótkowzroczność, jak i nadwzroczność. Ze względu na fakt, iż ich moc na powierzchni jest odmienna w różnych przekrojach, soczewki toryczne przepisywane są w celu korygowania astygmatyzmu.
Soczewki sferyczne
Soczewki sferyczne stanowią najbardziej podstawowy rodzaj soczewek kontaktowych. Ich kształt przypomina wycinek kuli. Soczewki tego typu korygują nieprawidłowy sposób załamywania się promieni świetlnych, które zamiast skupiać się na powierzchni siatkówki, zbiegają się przed lub za nią. W korekcji krótkowzroczności wykorzystywane są rozpraszające soczewki sferyczne w mocach ujemnych, cechujące się niskim środkiem i nieco grubszymi brzegami. Dla dalekowidzów przeznaczone są skupiające soczewki sferyczne w mocach dodatnich, które są najgrubsze w części środkowej i ulegają stopniowemu ścienianiu w kierunku brzegów.
Soczewki multifokalne (progresywne)
Soczewki multifokalne, zwane również progresywnymi, przeznaczone są dla osób odczuwających problemy z czytaniem tekstu z bliska, które ukończyły czterdziesty rok życia. Cechują się przyrostem mocy na swojej powierzchni, co pozwala jednocześnie korygować krótkowzroczność lub nadwzroczność i pomagać przy wykonywaniu czynności z bliska. Soczewki multifokalne zapewniają komfort patrzenia po czterdziestym roku życia bez konieczności zakładania okularów korekcyjnych. Nie są jednak wskazane do długotrwałej pracy przy komputerze i nad tekstem pisanym małą czcionką, gdyż zapewniana przez nie ostrość wzroku jest niewystarczająca. Wykonywanie tych czynności może również ograniczać mruganie, co ostatecznie prowadzi do przesuszania się soczewek i pogorszenia jakości widzenia.
Soczewki ozdobne (kolorowe)
Obok wymienionych rodzajów soczewek funkcjonuje jeszcze jeden ich typ. Są to soczewki kosmetyczne, zwane także ozdobnymi, które zmieniają kolor oczu. Podobnie do standardowych soczewek korekcyjnych występują w różnych rodzajach – mogą być jednodniowe, dwutygodniowe czy też miesięczne. Pozwalają na zmianę koloru tęczówki oka lub jej rozjaśnienie. Dostępne są również modele umożliwiające zmianę kształtu źrenicy oraz umieszczające na oku wielobarwny wzór. Wyróżnia się dwa zasadnicze typy soczewek ozdobnych – tak zwane zerówki, które posiadają wyłącznie efekt kosmetyczny, oraz kolorowe soczewki korekcyjne, zarówno dla krótkowidzów, jak i dalekowidzów.
Przeczytaj także: Typy soczewek stosowanych przy refrakcyjnej wymianie soczewki
Rodzaje soczewek kontaktowych a sposób pielęgnacji
Sposób pielęgnacji zależy od rodzaju soczewek kontaktowych. Osoby używające soczewek wielokrotnego użytku muszą stosować dodatkowe środki ochronne i przestrzegać wytycznych producenta zamieszczonych na opakowaniu. Konieczne jest posiadanie specjalnego pojemnika oraz płynu do ich przechowywania. W wypadku soczewek jednodniowych stosowania dodatkowych środków nie jest konieczne. Szczególne środki ostrożności należy zachować przy stosowaniu soczewek całodobowych, których pielęgnacja zakłada unikanie kontaktu oczu z wodą, a niekiedy również stosowanie specjalnych kropli o właściwościach nawilżających.
Jak dobrać rodzaj soczewek do swoich potrzeb?
Szeroki wybór soczewek kontaktowych pozwala na dobranie ich rodzaju do osobistych potrzeb. Przed zakupem konieczne jest odbycie konsultacji w gabinecie lekarza okulisty lub optometrysty, którzy określą stopień i rodzaj wady wzroku i pomogą dobrać właściwą soczewkę, uwzględniając jej średnicę, promień krzywizny i sposób, w jaki układa się ona na oku, a także zalecany tryb noszenia. Na wybór typu soczewki wpływ ma również posiadany przez pacjenta astygmatyzm i jego stopień. Decyzję o zakupie soczewek kontaktowych musi poprzedzić upewnienie się, że nie występują żadne przeciwwskazania do ich noszenia, takie jak cukrzyca, alergie, astma oraz wszelkie problemy z rogówką oka.
