Astygmatyzm to wada wzroku, którą dotkniętych jest ponad 40% ludzi na całym świecie. Jest w głównej mierze dziedziczny, zdarzają się jednak także przypadki astygmatyzmu nabytego. Do diagnozowania wady wykorzystywane jest badanie z użyciem tak zwanego lustra astygmatycznego. W jaki sposób wada tego typu zmienia oko? Jakie soczewki na astygmatyzm wybrać?
Jak astygmatyzm wpływa na oko?
Astygmatyzm, określany także mianem niezborności rogówkowej, jest wadą wzroku polegającą na zniekształceniu widzenia na skutek niesymetryczności rogówki oka. Prawidłowo zbudowana rogówka posiada równomierną krzywiznę, z kolei rogówka astygmatyczna jest specyficznie wydłużona, przez co kształtem przypomina piłkę do rugby. Zniekształcenie to sprawia, iż gałka oczna nie jest zdolna do prawidłowego ogniskowania promieni świetlnych. Obraz padający na siatkówkę nie jest więc punktem, lecz przybiera formę plamki w kształcie elipsy, koła, a nawet odcinka, co prowadzi do niewyraźnego widzenia. Wyróżnia się trzy typy astygmatyzmu, które w różny sposób wpływają na gałkę oczną. Są to:
- astygmatyzm regularny prosty (zgodny z regułą), w wypadku którego rogówka jest bardziej stroma w przekroju pionowym niż w poziomym, co powoduje większe załamanie światła w pionie,
- astygmatyzm regularny odwrotny (przeciw regule), w wypadku którego rogówka jest bardziej stroma w przekroju poziomym niż w pionowym, co powoduje większe załamanie światła w płaszczyźnie poziomej,
- astygmatyzm regularny skośny, występujący w sytuacji, gdy oś mieści się w zakresach pomiędzy dwoma pozostałymi rodzajami astygmatyzmu.
Wada ta powoduje między innymi zaginanie linii prostych, zaburzenia poczucia przestrzeni, a także mylenie liter podczas czytania oraz pogorszenie widzenia o zmierzchu i w nocy.
Przeczytaj także: Od ilu lat można nosić soczewki?
Co wybrać, mając astygmatyzm – soczewki czy okulary?
Astygmatyzm to wada wzroku, którą koryguje się przy pomocy soczewek z cylindrem. Pozwalają one zdeformowanemu układowi optycznemu oka na poprawne skupianie światła w taki sam sposób, w jaki robi to gałka oczna o poprawnym, kulistym kształcie. Do stosunkowo niedawna jedynym sposobem korekty wzroku dla astygmatyków były okulary. Współcześnie cylinder w soczewkach znaleźć można również w specjalnie zaprojektowanych szkłach kontaktowych. Osoby cierpiące z powodu astygmatyzmu mają więc wybór i mogą samodzielnie decydować o tym, czy chcą nosić okulary korekcyjne, czy soczewki kontaktowe. Należy jednak pamiętać, iż przed zakupem soczewek konieczna jest konsultacja z lekarzem okulistą lub optometrystą.
Jakie soczewki przy astygmatyzmie?
Astygmatyzm – jakie soczewki? Soczewkami dla astygmatyków są tak zwane soczewki toryczne. Ich moc na powierzchni jest odmienna w różnych przekrojach, dlatego doskonale nadają się do korekcji tego rodzaju wady wzroku. Soczewki toryczne mogą równocześnie korygować krótkowzroczność lub nadwzroczność, w zależności od potrzeb danego użytkownika. Umożliwiają uzyskanie komfortu widzenia bez konieczności wykorzystania okularów korekcyjnych. Zgodnie z zapewnieniami specjalistów toryczne szkła kontaktowe do korekcji astygmatyzmu nie powodują ryzyka wystąpienia infekcji i pogorszenia widzenia.
Soczewki toryczne – właściwości
Soczewki toryczne cechuje zróżnicowana grubość powierzchni. W niektórych miejscach są grubsze i cięższe, a w innych cieńsze i lżejsze, dzięki czemu dokładnie dopasowują się do krzywizny oka. Różna moc w przekroju pionowym i poziomym pozwala na punktową korekcję załamywania światła. Soczewka toryczna kompensuje braki widzenia i sprawia, że postrzegany obraz jest wiernie odwzorowywany. By korekcja wzroku z wykorzystaniem tego typu szkieł kontaktowych była precyzyjna, ich budowa musi pozwalać na stabilizację ułożenia na oku. Z tego powodu soczewki toryczne wyprofilowane są w sposób umożliwiający pozostawanie na miejscu niezależnie od ruchów wykonywanych przez gałki oczne. Dopuszczają jedynie niewielkie przesunięcia zapewniające dopływ tlenu i płynu łzowego.
Rodzaje soczewek torycznych
Soczewki toryczne można podzielić ze względu na czas noszenia, tryb noszenia, oraz materiał wykonania.
Czas noszenia
Ze względu na czas, przez jaki mogą być noszone, wyróżnić można dwa podstawowe rodzaje soczewek torycznych – jednodniowe i wielokrotnego użycia.
Soczewki toryczne jednodniowe
Soczewki toryczne jednodniowe używane są tylko raz, po czym zostają wyrzucone. Z tego powodu nazywane bywają także soczewkami jednorazowymi. Dzięki nim łatwo jest utrzymać należytą higienę. Soczewki jednodniowe zapobiegają podrażnieniom oczu i zapewniają wysoki komfort noszenia. Ich dodatkową zaletą jest fakt, iż nie wymagają stosowania dodatkowych środków pielęgnacyjnych w postaci płynów i pojemników. Z uwagi na łatwą aplikację, jednodniowe soczewki toryczne doskonale nadają się dla dotkniętych astygmatyzmem dzieci.
Soczewki toryczne wielokrotnego użycia
Soczewki toryczne wielokrotnego użycia, zwane również wielorazowymi, po wyjęciu z oka wymagają oczyszczenia i umieszczenia w pojemniku wypełnionym specjalnym płynem pielęgnacyjnym. Są mniej higieniczne i trudniejsze w aplikacji od soczewek jednodniowych, ich zaletą jest jednak niższa cena. Wśród soczewek torycznych wielokrotnego użycia można wyróżnić kilka typów, różniących się pod względem czasu przydatności do użycia. Na rynku dostępne są modele tygodniowe, dwutygodniowe, miesięczne oraz roczne.
Tryb noszenia
Soczewki toryczne różnią się również pod względem trybu noszenia. Wyróżnia się:
- tryb dzienny – do ośmiu–szesnastu godzin na dobę, w zależności od producenta i materiału wykonania,
- tryb przedłużony – do sześciu dni i nocy bez konieczności zdejmowania,
- tryb ciągły – do trzydziestu dni i nocy bez konieczności zdejmowania.
Materiał wykonania
Soczewki toryczne mogą być wykonane z różnych tworzyw. Do najbardziej popularnych należą tworzywa miękkie oraz tworzywa sztywne gazoprzepuszczalne RGP.
Tworzywa miękkie
Najbardziej popularnymi soczewkami torycznymi są te wykonane z tworzyw miękkich. Są wygodne w zakładaniu i zapewniają wysoki komfort noszenia. W wypadku tego rodzaju szkieł kontaktowych trudno jednak dopasować właściwe parametry. Ich niewłaściwy dobór sprawia, że soczewka nie jest w stanie utrzymać się we właściwym położeniu podczas noszenia.
Tworzywa sztywne gazoprzepuszczalne RPG
Soczewki toryczne wykonane z tworzyw RPG najlepiej utrzymują się we właściwym położeniu na gałce ocznej. Ich okres adaptacji jest jednak dłuższy niż w wypadku soczewek miękkich, dlatego ich noszenie, szczególnie na samym początku, może być mniej komfortowe. Soczewki z tworzyw sztywnych są również bardziej suche oraz delikatne, przez co są zalecane u pacjentów cierpiących z powodu takich chorób oczu, jak na przykład stożek rogówki.
Przeczytaj także: Rodzaje soczewek kontaktowych – jakie wyróżniamy?
Dla osób, które poza korektą wzroku chcą zmienić kolor tęczówki oka, dostępne są również soczewki toryczne kolorowe.
Jak dobrać toryczne soczewki kontaktowe?
Podobnie jak przy innych rodzajach soczewek kontaktowych, wybór soczewek torycznych powinien zostać poprzedzony pogłębioną konsultacją z optometrystą. Specjalista w pierwszej kolejności wykonuje badanie wzroku, które umożliwia dokładne określenie wady wzroku, a w efekcie dobór mocy szkieł kontaktowych. Następnie przeprowadza wywiad z pacjentem, pozyskując informacje na temat jego trybu życia i oczekiwań względem soczewek na astygmatyzm. Na tej podstawie optometrysta jest w stanie stwierdzić, jaki rodzaj szkieł kontaktowych będzie najlepszy dla danej osoby.
W kwestii astygmatyzm a soczewki należy również pamiętać, by w żadnym wypadku nie kupować szkieł kontaktowych na podstawie recepty okularowej. Soczewki znajdują się bowiem w bezpośrednim otoczeniu oczu, przez co cechują się innymi niż okulary korekcyjne parametrami.
