Soczewka oka to jeden z ważniejszych elementów odpowiadających za prawidłowe, ostre widzenie przedmiotów. Skupiając światło na siatkówce i wyostrzając obraz, soczewka pozwala zobaczyć otoczenie zarówno z bliska, jak i z daleka, pod warunkiem że działa ona sprawnie. Niestety, zaćma jest jedną z najczęściej występujących dziś chorób wzroku dotykających właśnie soczewki i jej zdolności akomodacyjnych. Przyczyn jej pojawienia się może być wiele i choć za główną uważa się w dalszym ciągu naturalne procesy starzenia się oka, liczne badania pokazują że wpływ na jej pojawienie się i ewentualne leczenie mogą mieć też inne schorzenia, takie jak cukrzyca, jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej[1]. Jak zachowuje się oko dotknięte zaćmą przy jednoczesnym występowaniu innych schorzeń? Kiedy można podjąć leczenie zaćmy w przypadku występowania jaskry, cukrzycy lub AMD?
Zaćma a AMD
Zwyrodnienie plamki żółtej, czyli AMD to choroba dotycząca plamki żółtej znajdującej się na dnie torebki oka. Odpowiedzialna za centralne widzenie plamka jest dla oka elementem niezbędnym, jednak w wyniku choroby słabnie – w polu widzenia zaczynają pojawiać się ciemne plamy lub rozmycie, a problem pogłębia się stopniowo, z czasem prowadząc do całkowitej ślepoty. W kontekście zaćmy, AMD stanowi dość duży problem, gdyż podobnie jak ona pojawia się pod wpływem wieku, a jednocześnie jest znacznie trudniejsze w leczeniu. Pacjent, u którego AMD osiągnęło stan zaawansowany może nie wynieść po operacji zaćmy rezultatów, jakich oczekiwał.
Zaćmę bezpieczne zoperujesz w OneDayClinic. Dowiedz się więcej!
Przez wiele lat uważano, że operacja zaćmy może w praktyce pogorszyć stan AMD, pozbawiając oko naturalnego filtra złego promieniowania (jakim jest soczewka) i dopuszczając je do plamki żółtej oka, która zacznie starzeć się jeszcze szybciej. Współczesne badania pokazują jednak, że operacja usunięcia zaćmy nie powinna negatywnie wpłynąć na rozwój AMD, szczególnie gdy zastosuje się podczas niej nowoczesne soczewki wewnątrzgałkowe żółte z filtrem światła niebieskiego.[2]
Jednocześnie jednak trudno ocenić na wstępie, czy operacja soczewki przy występującym wraz z zaćmą zwyrodnieniu plamki żółtej odniesie spodziewany sukces – w przypadku pojawienia się obu, stwierdzenie która z chorób odpowiada za większy procent uraty wzroku jest bardzo skomplikowane.
Pewne jest jedno – przystępując w OneDayClinic do operacji usunięcia zaćmy musimy wiedzieć, czy u pacjenta występuje zwyrodnienie plamki żółtej i jeśli tak, realistycznie ocenić szansę pacjenta na poprawę wzroku oraz opracować dalszy plan leczenia AMD.
Retinopatia cukrzycowa i cukrzyca, a rozwój zaćmy
Cukrzyca od dawna uznawana jest za jedną z przyczyn rozwoju zaćmy u osób młodszych, nie koniecznie znajdujących się jeszcze w grupie ryzyka do zaćmy starczej. Zdrowa soczewka oka pobiera wszystkie składniki odżywcze z cieczy wodnistej oka, która dostarcza soczewce tlenu i glukozy. W przypadku osób chorych na cukrzycę poziomy glukozy są jednak znacząco zawyżone, wpływając także na ilość cukrów prostych wchłanianych przez soczewkę oka, powodując jej obrzęk i zmętnienie.[3]
Cukrzyca nie ma typowo większego znaczenia dla leczenia zaćmy, choć oczywiście przed podejściem do operacji należy dokładnie omówić z lekarzem przypadek i ustabilizować poziom cukru we krwi. Problem pojawia się jednak w momencie, gdy cukrzyca doprowadza do innej choroby oczu zwanej retinopatią cukrzycową.
Choroba ta jest bezpośrednim powikłaniem cukrzycy powodującym uszkodzenie naczyń krwionośnych znajdujących się w siatkówce oka. Zaćma oraz jej operowanie mogą przyczynić się do pogłębienia retinopatii cukrzycowej, szczególnie gdy ta już przed operacją zaćmy występuje w dość zaawansowanym stadium. Rozwiązaniem jest tu więc podjęcie leczenia retinopatii przed zoperowaniem zaćmy, o ile soczewka nie jest jeszcze na tyle zmętniała, by przeszkodzić w zabiegu laserowego zamknięcia rozszerzonych naczynek krwionośnych w oku. Zabieg taki powinien być wykonany co najmniej 3 miesiące przed operacją usunięcia zaćmy, a sama retinopatia oraz cukrzyca powinny być przed i po operacji skutecznie kontrolowane.[4]
Zaćma a jaskra
Ostatnim z ważniejszych schorzeń wpływających bezpośrednio na rozwój zaćmy i bezpieczne jej operowanie jest jaskra, czyli choroba związana bezpośrednio z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Jaskra występuje często u osób z nadciśnieniem tętniczym, choć jest także chorobą związaną z naturalnym starzeniem się oka oraz predyspozycjami genetycznymi.
Występowanie jaskry jest dla operacji zaćmy problematyczne, jako że zarówno podczas jak i po zabiegu ciśnienie oka powinno być ściśle kontrolowane i skutecznie obniżane tak, by nie doszło do bardzo poważnych powikłań pooperacyjnych.
OneDayClinic to wolność wyboru soczewki wewnątrzgałkowej. Sprawdź ofertę!
Podobnie jak w przypadku retinopatii, w wielu przypadkach zalecane jest operacyjne usunięcie jaskry przed zabiegiem usunięcia zmętniałej soczewki oraz ścisłe kontrolowanie sytuacji oka po zabiegu – jaskra może być nie tylko przyczyną pojawienia się zaćmy, ale też jej powikłaniem, dlatego też choroby te są ze sobą ściśle powiązane i często pojawiają się w podobnym czasie.
Przyczyny pojawienia się zaćmy, choć są dziś już znane lepiej niż jeszcze kilka lat temu, w dalszym ciągu stanowią dla okulistów dość dużą zagadkę. Omówione powyżej schorzenia to jednak najważniejsze z tych, na które warto zwrócić uwagę przed podjęciem operacji zaćmy – ich współwystępowanie może nieść za sobą poważne konsekwencje dla oczu, a przeoczenie choć jednego z nich przed operacją zaćmy może wiązać się z trudnymi powikłaniami pooperacyjnymi.
Źródła:
[1] https://nei.nih.gov/health/cataract/cataract_facts
[2] https://www.brightfocus.org/macular/article/cataracts-and-age-related-macular
[3] https://www.aao.org/eye-health/tips-prevention/diabetes-cataracts
